Donnerstag, 6. September 2012

Grigor Jovani: BLU E THELLE



“Blu e thellë”

- 40 poezitë e Monemvasias së sivjetme -

BLU E THELLE

Kanë filluar shirat e fundgushtit,
shuan etjen rrënjët e ulinjve.
Drurët që gjer dje ngjanin të plakur,
veshën sot këmishat e të rinjve.
Zogjtë u sistemuan prapë ndër degë,
sikur s’qenë larguar prej shtëpive.
Përrenjtë gjetën rrugën për në det,
deti mori blunë e dashurive.



 HISTORIA IME

... fillon kur prindërit e mi të shkrehur,
u dorëzuan në gjoks të njeri-tjetrit,
si pushkë të shuara.

E përfundon një prift, pak dhe i shkrifët
dhe temjani.
Të tjerat janë të shkruara.



 POETI DHE DETI

Poeti s’mund të hesht. Nuk mund
ta kyçi detin në sirtare.
Ka frikë, kur zhytet, mos gjen fund
dhe i mbyten vjershat fare.
Por dhe kur hesht, poeti flet.
Prezenca e tij bën zhurmë.
Tek heshtja i gjëmon një det,
vargjet e mbushin shkumë.
Gjersa mposht heshtjen, më në fund,
dhe i tranden fjalët, si tërmeti.
Atëhere deti hesht. Nuk mund
të flasë ai, kur flet poeti.



 KRISHTLINDJET

Kur u gjenda së pari me të dashurën time,
me kasollen e lindjes së Krishtit,
m’u shndërrua dhoma.

Kjo përrallë Krishtlindjesh,
nuk ka mbaruar akoma.



 NINULLA

Më shtroni një krevat në mes të detit.
Të më përkundin valëzat dhe peshqit.
Ninulla të këndojnë erërat
e gushtit. Kështu,
rehatin tim të gjej.

Nëse më ngjitet në krevat
një nimfë deti,
di unë të flej.



 QYTETI PREJ BETONI

Dhe u gjenda, kështu, në këtë qytet.
Tani e kaq kohë, brenda betonit rri.
Papritur, pashë se jam larguar shumë,
nga ajo ç’ka desha,
qysh i ri.

Ditëve këtu, nuk bie shi,
netëve të ngjan se rron në furrë.
Sa për mëngjeset... S’ka mëngjese,
ka ditë dhe netë,
pa zgjime kurrë.



 ME BENE NJE PYETJE

- Jeni kirurg?
- Jo, ç’ne... thjesht vargje shkruaj,
që të them të drejtën, s’prekën kënd.
- Atëhere, kam të drejtë. Se, si i bëhet,
ta shkullësh zemrën, sa herë shkruan,
dhe ta vendosësh prapë në vënd?!



 KANARINA

Çdo mëngjes, kur dal në ballkon,
gjithë kohës këndon, me këmbëngulje.
- Deriçkën s’ta hap! Lodhesh kot! – i them. -
Ç’karakter është ky? Se ke për ulje?

Pastaj vazhdoj: - Teatrin ç’e do? Veç nëse kujton,
se nga kjo diç del...

Më gënjeu dikur në kanarinë.
Herë tjetër s’e shkel.



 PASDITJA NE ISHULL

Ky ishull është i trishtë pasdite.
Dielli u zhyt në det i dëshpëruar.
Ashtu i hutuar, nuk u tha përrallën,
fëmijëve që e prisnin zgjuar.
I ulur në verandë, pranë meje,
garsoni i dembelosur rri.
Poshtë në breg, ca të moshuar,
shëtisin heshtur, pa njeri.

Ky ishull është i trishtë pasdite,
veç në mëngjes ka gjallëri.



 TORTURA

Mund t’ia harroja edhe puthjet,
ndonëse është torturë.

Aromën kurrë!



 PERSERI PER NENEN

Sa herë dëgjonte çelësin tek porta,
si flakëz nga oxhaku hidhej.
- Je e marrë! - e qortonte babai. – Ç’pëson,
nuk më thua?

Ajo bënte sikur s’e dëgjonte. Pas mesnate,
priste mua.



 “ADDIO” S’KEMI THENE AKOMA

Nuk kemi thënë “Addio!”, zemra ime.
Përtyp si çimçakiz vargjet e tua.
I ngatërroj me puthjet. Që të dyja,
si dreq i dua!

Përgjersa vargjet t’i përtyp, si puthjet,
gjersa “Addio!” s’kemi thënë akoma,
të ndarë nuk jemi,
ende jam tek priza.

Pres të më çosh të tjera çimçakiza.



 RENDESA

Ditët dëng mbi ditët,
muajt përmbi muajt,
arka plot me vite
përmbi dhjetëvjeçarët.
Në fund fare, jetën,
e zënë të qarët.


 MOT I KEQ NE PLAZH

Ra shi i madh gjithë ditën në plazh.
Me një fshesë të padukshme, erërat,
pasi sipërfaqen e detit lëpinë,
fshinë edhe xhamat e kujtesës sime.
Udhëtimet me traget janë me rrezik.
Të pamundura mbërritjet dhe kthimet.

U ftuan plazhistët të kenë më shumë kujdes,
mund të ndodhin natën, nga rreshjet,
rrëshqitje dheu në ëndrra.
Breshëri, ka mundësi, qoftë larg,
të më prishë krejt vreshtin,
që kam mbjellur tek zemra.

Nuk dëgjova dhe lajmet, se kur do të mbarojë,
ky mot i mbrapsht, që më qëlloi për pushime.
Për fat të keq, nuk japin llogari,
erërat e pabindura të zemrës sime.



 PREMTIMET

Mos mbush tërë ato faqe me premtime.
Një det të tërë
me fjalë.

Kur do të thahet, s’do kesh ku të shkruash:
“S’i mbajta dot!
Më fal!”



 KOPSHTI ZOOLOGJIK

Nuk duroi fatin e një poeti:
varfërinë,
vetminë,
shpirtin magjik.

Ia dorëzoi të parit që gjeti
dhe u fut
në Kopshtin Zoologjik.



 HENA DHE LUMI

Hëna natën bisedon me lumin.
Pas mesnate ndjenë vetmi, të dy.
I thotë hëna: “S’di ku humba gjumin...”
Lumi murmurit: “E kam në sy...”

Lumi natën bisedon me hënën.
Janë miq për zemër, jo dashnorë.
Lumi rend drejt detit, si drejt nënës.
Hëna është jetime, ngjan e gjorë.



 KAFEJA

Dashuria,
si kafeja.

Rufitja e parë,
gjithë hareja.



 VARRI I PRINDERVE

Vij shpesh këtu. Shikoj të njëjtin film,
me copëza jete.
Aparat projektimi nuk marr,
aktet filmike i mbaj me vete.

Kaq afër vdekjes, frikën s’ia ka pasur.
Ajo e di: më ka marrë
ç’kisha më të dashur.



 TE SHKRUASH VJERSHA

Që të shkruaja këtë vjershë,
sa mund harxhoi im atë,
duke më këshilluar.
E mira, nëna ime,
sa netë më priste zgjuar.
Tek dhëmbshuria e motrës,
sa të fshehta kam strehuar.
Sa xhelozira mbyti,
bashkëshortja e dashuruar.

Këto dhe shumë... Veç unë,
bëra atë që desha...

Ç’kujtove ti?
E lehtë të shkruash vjersha?



 FEMRAT

Me femrat s’kisha kurrë sukses,
përfshirë këtu edhe rininë.

Tani që humba shpresën krejt,
më dashuruan poezinë.



 PASHE NJE ENDER

Në fshatin tim të largët, poshtë qiparisave,
një gropë e hapur dhe përreth
ca hije me lopata.

-Ç’e zgjat! – më thonë. – Nuk i kemi qejf,
përshëndetjet e gjata!



 DETI NE DIMER

Askush s’e merr me mend,
ç’heq deti në dimër,
për t’iu dhuruar njerëzve verën.
Kalëron dallgët, përleshet me ngricat,
për ta shpëtuar të tërën.
Vajzat, që zhvishen në plazh,
duke shpallur në konkurs bukurie veten,
nuk e dinë: të bëhet nektari mjaltë,
bleta mbretëreshë sakrifikon vetveten.
Kështu ngjan me detin. Ai e di,
çdo të thotë të sakrifikosh kaq muaj,
për të sjellë në sezonin e ri,
verën e ngrohtë,
mbi tre kuaj.



 AJO

Buzët e saj -
burime të kristalta uji,
pi dhe s’ngopesh.
Flokët -
shelgje të varura në lumë,
shtrihesh poshtë dhe shlodhesh.
Vetëm duart... Të lidhura në gjoks -
gardh me gjëmba.
Bëra të këpus një manaferrë,
u shpova në gisht dhe u tremba.



 JETA

Edhe ato që m’i ka dhënë,
m’i merr një nga një.
“Nuk i ke paguar!”, thotë.

Më mbeti në portë.



 ARRATISJA

Sa herë dua të arratisem,
ngjan errësira burg i zi,
qenër roje – yjet.

Hëna,
prozhektor gjigand,
kreh lëndinat edhe pyjet.

Ëndërroj kaq kohë liri,
veç asnjë mësim
s’kam nxënë:

për t’u arratisur s’bën
natë me yje
dhe me hënë.



 TE STREHOSH DETIN

Kur ti fle, deti nuk gjen qetësi,
në katakombet e thellësisë së vet.
Ta kuptosh, s’mjafton të jesh njeri,
duhet të ndjehesh det.

Po të mundësh, hap një vjershë dhe ti,
t’i strehosh netëve psherëtimat.
Unë s’e bëj. Flej në rehati.
Të strehosh detin është për trimat.



 TRENDAFILA DASHURIE

Më kujtohet kur njoha dashurinë:
shkoja në shkollë, më priste në oborr,
mbante një trëndafil me bulëza vese.
Dashuria e parë:
një shikim në mëngjese.
Pastaj e humba. E pashë përsëri,
me ca sy rrezeartë, prej dielli.
Ishte rritur. Po ashtu edhe unë.
Të dy -
një trëndafil që arrinte tek dielli.
Tani e takoj përditë dashurinë,
tek ujis kopshtin tonë, çdo agim.
Kur nxitoj, i lë këtë meshazh:
“Ti fle...
Trëndafilat i ujita unë, shpirti im”.



 QIELLI ESHTE PER JU

Qielli është për ju, shqiponja,
që nëpër re
mbërrtheni gishtërinjtë.

Përndryshe,
do të fluturonin gjarpërinjtë.



 SHTEPIA

S’ma merrte mendja,
se do të bëhesha kaq shpejt,
si... “i shtëpisë”.
Mendoja: “Herët është....”
S’kish rëndësi,
që aq shumë e desha....
Por u kthye në krah,
pasi kishim bërë dashuri,
u ndjeva i qetë,
mendova vjersha.



 KOPSHTI NE MENGJES

Të parat rreze ranë mbi pemët,
aty në kopsht,
u bënë shilarëse.

U thyen degët më të njoma.
I mblodhi nata në përparëse.



 TE HUMBURIT

Babai u vonua,
si përhera.
Nëna i kishte sytë
tek dera.
Im bir kërkoi përrallë,
përpara se të flinte.

Ç’desh të më dilte
gjumi,
kur e dinte?



 KLINIKISHT I SEMURE

Do të kthehesh prapë, por unë s’do jem.
Do ndalësh vrapin në klinikë.
Do bësh ca zhurmë, dhuratat duke lënë.
I mbyllur në vetmi, do ndjej pak frikë.
Do të të lutem heshtaz të më lësh,
përndryshe, do më fikësh.
Ndjehem më mirë, kur pres të vish,
se sa kur vjen dhe s’di të ikësh.



 DJEMTE QE ERDHEN NGA FSHATI

Ne, djemve, që kemi ardhur nga fshati,
nuk na ngjitet qyteti.

Tani jetojmë brenda një pylli betoni,
shëtisim në asfalt, mbi katër rrota.
Na merr malli për hënën, hapim birra
dhe na shfaqet ajo nëpër gota.
Dikur, tavan të shtëpisë kishim qiellin,
në arat me bostan numëronim yjet,
na përkëdhelnin në gjumë lulëkuqet,
laheshim përrenjve, që zbrisnin nga pyjet.

Jetojmë detyrimisht në qytet.
Por fshati
vë hënën përnatë dhe na flet.



 NETET E MBETURA

Po dashuria?

Mos fol gjepura.
E humbëm, gabimisht,
me rrobat e hedhura.

Tani thjesht më duro.
Më fto në shtrat, ku e ku,
në netët e mbetura.



 FOTOGRAFI TE ÇASTIT

S’janë poezi këto që kam shkruar,
janë fotografi të çastit,
të shpirtit tim të transformuar
në forma të ndyshme,
sipas rastit.



 BEHEM I MARRE

Nuk kam më moshë për dashuri,
tani s’u ngjaj njëzetëvjeçarëve.

Por nganjëherë bëhem i ri,
përftoj zakonet e të marrëve.



 SHETGTIM

Në një ballkon të mbaj mend,
me ato sy fluturakë, tërë frikë.
Fjalë zogjsh të lëshoja në erë,
harroheshin mbi telat elekktrikë.
Të ndiqja në rrugët e qytetit të ri.
Të rinj qemë dhe ne, të pafluturuar.
Një shtegtim nuk ta dhurova dot,
mbetëm përrallë e papërfunduar.
Kur qemë të harruar kaq vjet,
pashë ato sy, që s’i ndesha askund.
Nga e para do të të ndjek përsëri,
t’i gjejmë përrallës një fund.



 FAT I MBRAPSHTE

Më varrosën ditën. Natën
mënjanova dheun
dhe gurët e vëna.

Gjithmonë kam qenë ters.
Gjëja e parë që pashë
ishte hëna.



 FUNDI I GUSHTIT

Në fyt më mbetet fundi i gushtit,
kur plazhi gjysmëboshatiset.
Më ngjan ky ishull krejt i shkretë,
si tokë, ku epidemia niset.
Si ta durosh javën e fundit,
brigjet dhe detin gjithë trishtim?
Prapë mirë që kemi celularët,
fiksuam çastet me gëzim.

GRIGOR JOVANI
Monemvasia, gusht 2012